De tuiniermier en andere junglewonderen

Over Bolivia hadden we vooraf veel verhalen gehoord. Je zou er continu ziek worden en de mensen zouden er bot en onvriendelijk zijn. Dat eerste is waar: wij dachten ijzeren magen te hebben na drie maanden Zuid-Amerika, maar de Boliviaanse keuken prikt daar zo doorheen. En dat van de mensen is meestal niet waar gelukkig. Wij vinden de mensen hier van de categorie ´ruwe bolster, blanke pit´. Ze zijn in eerste instantie wat gereserveerd, maar omdat wij nu wat meer comfortabel zijn in Spaanse smaltalk, zien we ook vaak hun vriendelijke kant.

Opvallend is dat Bolivianen nog meer dan in andere landen bijgelovig zijn en weinig problemen hebben om het Katholieke geloof met het Quechua geloof in Pachamama te combineren. We waren op een zaterdag in Copacabana en daar hebben ze de gewoonte om op die dag hun auto´s te zegenen en tegen onheil te beschermen door er bier tegenaan te gooien en met de hele familie zelf ook een glaasje te nemen.
Op de heksenmarkt in La Paz worden dode babylama´s verkocht. De jonge gidsen van onze walking tour legden uit dat die onder het fundament van een gebouw moeten worden begraven als deze nieuw wordt gebouwd. Bij een dergelijke ceremonie zijn alle bouwvakkers aanwezig en na afloop wordt er feestelijk gedronken, waardoor de bouw vaak met een week moet worden uitgesteld. ¨Maar¨, vroegen de gidsen aan de groep, ¨denken jullie dat Pachamama tevreden is met een offer van een babylama als er een heel warenhuis wordt gebouwd...?¨ ¨Nee, dan heeft Pachamama een groter offer nodig. Een menselijk offer. Maar dat is natuurlijk ook bij de Boliviaanse wet verboden en daarom is het zaak om iemand te vinden die niet zal worden gemist. Een dakloze bijvoorbeeld. Die wordt met alcohol gelokt en dronken gevoerd en levend onder het beton gestort waarna de bouw kan beginnen.¨ Of dit echt is, of een gruwelijke Urban Legend, lieten de gidsen in het midden, maar wij konden daarna geen dronkelap meer zien zonder voor zijn leven te vrezen.
We leerden ook over de huidige president, Evo Morales, de eerste indigenous president die Bolivia heeft. Onze gidsen wilden pas iets meer over hem vertellen, toen we op hun kantoor waren, want het is verboden om de president publiekelijk in diskrediet te brengen. Het is een populaire man, hij wordt (deels) verantwoordelijk gehouden voor de groei van de economie, maar hij heeft ook veel domme uitspraken op zijn naam staan. Zo gaf hij in Spanje aan dat zijn favoriete voetbalclub ´Real Madrid´ is en zijn favoriete Europese club ´FC Barcelona´. Ook zag hij na deze Europese trip in dat de Boliviaanse economie niet snel genoeg vooruit komt vanwege een bevolkingstekort en riep hij Boliviaanse vrouwen op om hun verantwoordelijkheid te nemen en verbood hij de verkoop van condooms. Hij kwam gauw op deze uitspraken terug na duizenden protesterende vrouwen op straat. Ook beweerde hij in een speech gericht tegen het kapitalisme dat je van ¨Kip homo wordt en van Cola kaal raakt¨, waarna hij zich moest verontschuldigen tegenover de kipindustrie, de homogemeenschap en de Coca Cola Company. De volgende verkiezingen komen eraan en in het parlement wordt nu vergaderd over of de president tegen de grondwet in (!) een derde termijn mag zitten. Verwacht wordt dat hij in dat geval 70% van de stemmen zou krijgen.

Na La Paz zijn we met een vreselijk eng piepklein propellorvliegtuigje de jungle in gevlogen. Daar hebben we vijf dagen in de Amazone doorgebracht, wat geweldig was. We bleven bij twee broers die een lodge hadden opgezet, waarvan een deel van de inkomsten naar onderwijs en medische zorg in hun geboortedorp in de Amazone gaat. Na 6 uur de rivier opvaren, kwamen we bij de lodge, waar we in een tent op een houten vlonder sliepen. Onderweg op de rivier hadden we een familie met capibara´s gezien, twee kaaimannen (krokodillen), ara´s en een rivierschildpad. Omdat de broers zelf in de jungle waren opgegroeid, wisten zij alles. Het is heel indrukwekkend hoe dicht bij de natuur de bewoners van de jungle leven en hoeveel kennis zij hebben van geneeskrachtige planten. Tijdens een wandeling liet Pedro ons zien hoe je uit lianen kristalhelder water kunt drinken en dus geen flessen mee hoeft te nemen als je op wilde zwijnen gaat jagen. Een sneetje in de levensgevaarlijke Curareboom laat er gif uitstromen waarmee je een hele vijver vissen kunt doden en daar gebruiken de dorpelingen het ook voor. Of je kunt er een pijl mee insmeren om mee te jagen. Van pitten hebben we ringen en kettingen leren maken en Alex heeft de beginselen van de roep van een spidermonkey geleerd.
Toen we op een middag even lui in onze hangmat lagen, hoorden we het gebrul van een jaguar die een wild zwijn verslond. En op onze wandelingen zagen we zijn verse voetafdrukken in de modder. Ook zagen we drie soorten aapjes, wilde zwijntjes, toekans, neusbeertjes, hele grote spinnen en heel veel mieren. Een soort hebben wij tot de tuiniermier gedoopt (bladsnijdermier), omdat hij stukjes blad wel 5 tot 7 meter onder de grond brengt om daar een bedje te maken waar paddenstoelen op kunnen groeien. Die paddenstoelen eet de mier. Het schijnt dat de mijnwerkers in Potosi die mieren weer eten omdat ze hetzelfde soort zware werk diep onder de grond doen en geloven dat dat geluk brengt.

Hierna beginnen onze laatste twee weken van de reis en gaan we naar de zoutvlakten in Uyuni en paardrijden in de woestijn.